Raynoud Hastalığı
El ve ayaklarda küçük arter ya da arteriyollerin konstriksiyonu sonucu ekstremitede intermittent solukluk, siyanoz ve ısı değişikliği ile ka-rakterizedir. Bu değişiklikler, soğuğun etkisi ya da emosyonel stres ile ortaya çıkar.
Raynoud hastalığı belirti ve bulguları:
- Başlangıçta her iki elde bir ya da iki parmak ucu hastalıktan etkilenirken, olay ilerledikçe parmakların daha proksimal kısımları ve eller de etkilenebilir.
- Önce parmak uçlarının rengi solar, daha sonra buna siyanoz, soğukluk, uyuşma ve ağrı eşlik eder,
- Son dönemde zonklama, karıncalanma ve kırmızılık olaya hakim olur.
- Ataklar 10-15 dk surer ve 30-60dk içinde geriler.
- Ataklar kendiliğinden düzelebildiği gibi hasta sıcak ortama girdiğinde gerileyebilir. Soğuk mevsimlerde tablo şiddetlenir. İleri devrelerde basit bir stres ve hafif soğuk nöbetin ortaya çıkmasına neden olur.
Solukluk; vazokonstrüksiyona bağlı azalmış cilt kan akımına; siyanoz; vazospastik venüllerin genişlemesi ve bunun sonucunda siyanotik kanın venüllere geri dolumuna ve hiperemi; arteryel spazmın çözülmesi sonucu arteriollerin kanla dolmasına bağlıdır.
Tıbbi tedavi:
- Amaç, düz kaslarda relaksasyon sağlamak, spazmı çözmek ve arteriyel kan akımını artırmaktır.
- Öncelikle altta yatan bir hastalık varsa tedavi edilmelidir.
- Kalsiyum antagonistleri, vazospaztik atakları geciktirdiği ve süresini kısalttığı için tercih edilir.
- Sempatik sinir aktivitesini azaltmak amacıyla vazodillatatörler ve alfa adrenerjlk reseptör blokörleri verilir
Cerrahi tedavi:
- Sempatektomi, parmaklarda nekroz ve yara olması durumunda yara debridmanı ile bir-likte servikotorasik sempatektomi önerilmektedir .
Bakım
- Hastaya stresli ve güvensiz ortamlardan korunması konusunda eğitim verilir ve stres yönetimi öğretilmelidir
- Kış aylarında hastanın olabildiğince dışarı çıkmaması ya da çıkacaksa sıkı giyinmesi, kapı kolu, direksiyon vb soğuk yüzeylere temas etmemesi, buzdolabını temizlerken, hatta buzluktan donmuş bir yiyecek alırken eldiven giymesi söylenmelidir.
- Yaz aylarında klimalı ortamlar için yanında bir hırka bulundurması söylenir. vazokonstriksiyona neden olan doğum kontrol hapı, Beta adrenerjik blokörler gibi ilaçları almamaları hatırlatılmalıdır
- Hastalara sigara kullanımından kaçınmaları söylenir.
- Hastalar güvenlik açısından dikkatli olmalı, örneğin kesici aletleri dikkatli kullanmalıdır.
- Kalsiyum kanal blokeri kullanan hastalarda postural hipotansiyon gelişebileceği için bu konuda uyarılmalıdır.
